10 rocznica śmierci Andrzeja Radzickiego
(12.02.2012 /2022)
Andrzej Radzicki ur. 11.04.1952 r. w Nasielsku. Od 1972 roku funkcjonariusz Komendy Miejskiej MO w Białymstoku, gdzie pracował na różnych stanowiskach tj. milicjant kompanii patrolowej, posterunkowy Posterunku Białystok-Starosielce, dyżurny V. Komisariatu MO, sierż. dzielnicowy II. Komisariatu MO w Białymstoku. 25 maja 1981 roku współorganizował zebranie funkcjonariuszy MO w Białymstoku. Na zebraniu wybrany został na wiceprzewodniczącego Komitetu Założycielskiego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy MO Garnizonu Białostockiego. 27 maja 1981 roku był uczestnikiem zebrania w Batalionie Patrolowym KS MO w Warszawie. 1 czerwca 1981 roku był uczestnikiem I Zjazdu, który odbył się w Batalionie Patrolowym w Warszawie. Został wyznaczony do służby, która ochraniała obiekt i czuwał nad bezpieczeństwem delegatów. 9 czerwca 1981 roku w Warszawie był uczestnikiem II tury Zjazdu Delegatów Jednostek MO z całego kraju.
W miesiącu lipcu uczestniczył w spotkaniu milicjantów na stadionie Gwardii w Białymstoku z przedstawicielami Tymczasowego Komitetu Założycielskiego NSZZ FMO Ireneuszem Sierańskim i Tadeuszem Bartczakiem, został zatrzymany przez Sławomira Melcera funkcjonariusza KM MO. Następnie przed całym sztabem kadry oficerskiej, komendant ppłk Janusz Cyndler ubliżał Radzickiemu niecenzurowanymi i wulgarnymi słowami. Odebrano mu broń a na patrol wysyłano go w pojedynkę. Podczas oficerskiej kontroli był wyszydzany i poniżany. Por. Mikołaj Nowicki rozkazał min. pokazać igłę, nitkę i zapasowy guzik! Zdjęcie jego było wywieszone jako list gończy. Przy wejściu do KW MO otrzymywał kilkuosobową eskortę funkcjonariuszy. Pod groźbą kar, zabroniono milicjantom kontaktów z nim, gdyż przekazywał ulotki uchwały Związku. 31 lipca 1981 roku został zwolniony ze służby w MO bez podania przyczyny (z art. 65. ust. 2. pkt. 7 o MO tj. dla dobra służby). W sierpniu 1981 roku nawiązuje kontakt z Zarządem Regionu NSZZ ,,Solidarność” w Białymstoku, gdzie po rozmowach (20.10.1981) ZZ FMO otrzymał poparcie dla Ruchu Związkowego. 25 września 1981 roku uczestniczył w rozprawie w Warszawskim Sądzie Wojewódzkim a także w próbie okupacji Hali Gwardii w Warszawie (akcja protestacyjna przeciwko zawieszeniu postępowania rejestracyjnego NSZZ FMO). Do grudnia 1981 roku był współpracownikiem Zarządu Regionu NSZZ ,,S” w Białymstoku. Współdziałał min. z Edmundem Lajdorf, członkiem prezydium ,,S” oddelegowanym do stałej współpracy z ZZ FMO. Został także doradcą Komisji Interwencyjnej ,,S”. Zajmował się kolportażem ulotek związkowych i listów do funkcjonariuszy MO. Był organizatorem akcji kolportażowych na terenie województwa i miasta Białystok. 2 grudnia 1981 roku uczestniczył w proteście strajku podchorążych w Wyższej Szkole Oficerskiej Pożarnictwa w Warszawie jako członek delegacji ZZ FMO. 4 grudnia 1981 r. jako członek delegacji Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NSZZ FMO brał udział w krajowych uroczystościach święta ,,Barbórki” w Kopalni Węgla Kamiennego ,,Rozbark” w Bytomiu. 12-13 grudnia 1981 roku brał udział w strajku – proteście głodowym – milicyjnych działaczy związkowych w Stoczni Szczecińskiej. 14 grudnia został zatrzymany przez Służbę Bezpieczeństwa. Był internowany i osadzony w Ośrodku Odosobnienia w Białymstoku, a następnie 6 stycznia 1982 roku przewieziony do Ośrodka Odosobnienia w Suwałkach, gdzie wielokrotnie ustawiany szpaler funkcjonariuszy Służby Więziennej bił internowanych pałkami. 21 stycznia 1982 roku został tymczasowo aresztowany pod zarzutem zdrady tajemnicy służbowej (art. 264 paragraf 1 kk) min. za ujawnienie ZR ,,S” informacji o składzie osobowym dzielnicowych komisariatów MO w Białymstoku i strukturach organizacyjnych KW i KM MO. Do 20 maja 1982 roku przebywał w Areszcie Śledczym w Białymstoku. Na jednym z przesłuchań, w obecności Prokuratora Bohdana Sawickiego (nie reagował na poczynania esbeka), prowadzący śledztwo kpt. SB Andrzej Siemieniuk przykuł A. Radzickiego kajdankami do kaloryfera i bezbronnego uderzał w twarz i żołądek. Prokurator i esbek ubliżali słowami wulgarnymi m.in. „ty sk…”, „warcho…”, „rozrabiako”, „tylko cię zastrzelić”. Nie miał spacerów, uniemożliwiano pójście do lekarza. Bardzo częste „rozmowy” z esbekami o różnych porach dnia podczas których musiał wysłuchiwać obelżywe słowa.
Postępowanie kpt. Siemieniuka doprowadziło Radzickiego do próby popełnienia samobójstwa (odratowany przez współwięźniów). Sędzia Irena Kujawa nie uwzględniła uchylenia środka zapobiegawczego. 20 maja 1982 r. odbyła się rozprawa w Sądzie Rejonowym w Białymstoku, gdzie pan Prokurator Bohdan Sawicki domagał się dla niego wyroku 7 lat więzienia. Przewodniczący składu orzekającego sędzia Jan Sidoruk skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zawieszeniem warunkowym na 3 lata oraz 35.000 tysięcy złotych grzywny oraz koszta sądowe w wysokości 10728 zł. Po rozprawie zwolniony został z Aresztu Śledczego i internowania. Po założeniu rewizji, Sąd Wojewódzki w Białymstoku (w składzie: przewodnicząca s. Zofia Siekludzka, s. Barbara Lenarciak, s. Jadwika Żybolewska-Ławniczak) utrzymał wyrok pierwszej instancji w mocy. W latach 1982 – 1989 był działaczem podziemnego NSZZ ,,S” Rolników Indywidualnych. Po wyjściu z aresztu nie mógł podjąć pracy, gdyż utrudniali mu to funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa, chodząc za nim, czekając aby złożył dokumenty o pracę. Na drugi dzień oddawano dokumenty nie mówiąc o przyczynie. Jego starania o zatrudnienie w 23 zakładach pracy nie przyniosły skutku, a miał na utrzymaniu żonę i dwoje dzieci. Dopiero 29.10.82 podjął pracę w PZWet. Od 1995 przebywał na rencie inwalidzkiej jako całkowicie niezdolny do pracy. Był inwigilowany i obserwowany przez SB. Wzywano go na rozmowy do KW MO w Białymstoku i to przeważnie przed różnymi świętami narodowymi czy religijnymi. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Pana Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, Brązowym Medalem Za Zasługi Dla Policji, Odznaką Honorową NSZZ Policjantów oraz medalem XX – lecia NSZZ P, pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności. Był członkiem Stowarzyszenia SFMO „Godność”,
wiceprzewodniczącym Zarządu Terenowego Emerytów i Rencistów NSZZ Policjantów w Białymstoku oraz członkiem zarządu białostockiego Klubu Więzionych, Internowanych i Represjonowanych. Organizował Regionalne Obchody Jubileuszowe 25-lecia i 30-lecia tworzenia NSZZ FMO. Oprawcy: m.in. ppłk Janusz Cyndler, por. Mikołaj Nowicki, ppłk Aleksander Lebiedziński, por Mikołaj Nowicki, mjr A. Wasiluk, mjr Grzegorz Sierada, por. W. Denisiuk, kpt. Borys Boroda, por. Stanisław Baranowski (rewizja w mieszkaniu), por. Wiktor Nowacki (rew. w mieszkaniu), mjr Jabłoński, ppłk Henryk Karwowski, szer. Andrzej Kabać, Sławomir Melcer. kpt. SB Andrzej Siemieniuk, prok. Bohdan Sawicki, prok. Marek Łochowski, prok.Wojciech Milewski, prok. Tadeusz Sabat, prok., Zdzisław Szczeblewski, prok. H. Winnicki. s. Irena Kujawa, s. Jan Sidoruk, ławnik Leokadia Matwiejuk i Leon Trzaskalik, s. Zofia Siekludzka, s. Barbara Lenarciak, s. Jadwika Żybolewska-Ławniczak … IPN Bi 07/251, 07/410, 45/9, 156/405, 258/106.
(Opracowanie Julian Sekuła)